GSTમાં મોટો બદલાવ: 1 ઓક્ટોબર 2025થી નવો રિટર્ન ફાઈલિંગ સિસ્ટમ શરૂ – જાણો નવા નિયમો
GST ફાઈલિંગમાં નવો યુગ
By D K Tax Cosultants
Date : 04/10/2025
ભારતમાં GST શરૂ થયા બાદ પહેલી વાર રિટર્ન ફાઈલિંગ સિસ્ટમમાં મોટો બદલાવ આવી રહ્યો છે.
1 ઓક્ટોબર 2025થી, નવી Next-Generation GST Return Filing System લાગુ થશે, જેના કારણે ટેક્સપેયર કેવી રીતે રિટર્ન ફાઈલ કરે છે, ITC (Input Tax Credit) કેવી રીતે લે છે અને ઇન્વોઇસ કેવી રીતે ચેક કરે છે, એ બધું જ બદલાશે.
આ સુધારા Notification No. 16/2025 – Central Tax (17 સપ્ટેમ્બર 2025) મુજબ જાહેર થયા છે અને 56મી GST કાઉન્સિલ મીટિંગમાં મંજૂર થયા છે.
આનો હેતુ છે — રિટર્નમાં ચોકસાઈ લાવવી, સિસ્ટમને પારદર્શક બનાવવી અને ટેક્સપેયર-સપ્લાયર વચ્ચે જવાબદારી વધારવી.
હવે, ચાલો જોઈએ કે આ બદલાવ કેમ લાવવામાં આવ્યા અને કયા નવા નિયમો 1 ઓક્ટોબરથી લાગુ થશે.
આ ફેરફાર કેમ લાવવામાં આવ્યા?
પાછલા કેટલાક વર્ષોમાં GST ફાઈલિંગ સિસ્ટમમાં નીચેની સમસ્યાઓ આવી રહી હતી:
આ મુશ્કેલીઓ દૂર કરવા માટે હવે Invoice Management System (IMS) લાવવામાં આવી છે.
IMS દ્વારા દરેક ઇન્વોઇસ સપ્લાયર અને રીસીવર બંનેની કન્ફર્મેશન પછી જ ITC માટે પાત્ર ગણાશે.
1 ઓક્ટોબર 2025થી લાગુ થનારા મુખ્ય ફેરફારો
1. IMS (Invoice Management System)
હવે દરેક ટેક્સપેયરને IMS પર બધા ઇન્વોઇસ જોવા મળશે.
તમારે દરેક ઇન્વોઇસને “Accept”, “Reject” અથવા “Pending” તરીકે માર્ક કરવી પડશે.
માત્ર “Accepted” ઇન્વોઇસ જ GSTR-2Bમાં આવશે અને તેની ઉપર ITC મળશે.
અસર: હવે ITC auto-populate નહીં થાય. દરેક ઇન્વોઇસની મેન્યુઅલ ચકાસણી જરૂરી રહેશે.
2. ITC Manual Verification
હવે GSTR-3B માં ITC આપમેળે નહીં ભરાય.
દરેક ઇન્વોઇસ IMS માં ચેક કર્યા પછી જ ITC હાથેથી ભરવું પડશે.
અસર: બિઝનેસને reconciliation સિસ્ટમ મજબૂત બનાવવી પડશે.
3. Pending ઇન્વોઇસ માટે સમય મર્યાદા
કોઈ ઇન્વોઇસ “Pending” રાખી શકાય છે, પરંતુ ફક્ત એક ટેક્સ પિરિયડ માટે.
જો સમયસર નિર્ણય નહીં લેવાય તો ઇન્વોઇસ આપોઆપ “Rejected” ગણાશે અને ITC નહીં મળે.
4. Invoice-વાઇઝ ITC રિવર્સલ
જો કોઈ ઇન્વોઇસમાં ભૂલ હોય અથવા સપ્લાયર ક્રેડિટ નોટ આપે, તો હવે ITC રિવર્સલ એકઠું નહીં, પણ ઇન્વોઇસ પ્રમાણે કરવું પડશે.
5. GSTR-1 અને GSTR-3B Locking
હવે GSTR-1 માં જે ડેટા ભરશો તે જ આપમેળે GSTR-3B માં જશે.
તેમાં ફેરફાર કરી શકાશે નહીં. ભૂલ હોય તો GSTR-1A માં સુધારવું પડશે.
6. Credit Note અને Debit Note માટે નવું નિયમ
સપ્લાયર ત્યારે જ ક્રેડિટ નોટથી ટેક્સ લાયબિલિટી ઘટાડી શકશે, જ્યારે રીસીવરએ તે ઇન્વોઇસનું ITC રિવર્સ કર્યું હોય.
7. ત્રણ વર્ષની મર્યાદા
કોઈપણ જૂનું રિટર્ન ત્રણ વર્ષ પછી ફાઈલ કે સુધારી શકાશે નહીં.
માટે બધી બાકી રિટર્ન્સ 3 વર્ષની અંદર પૂરાં કરવી જરૂરી છે.
8. ITC પહેલાં ફરજિયાત ઇન્વોઇસ Acceptance
ITC લેતાં પહેલાં દરેક ઇન્વોઇસને IMS માં “Accepted” કરવું ફરજિયાત છે.
જો ઇન્વોઇસ “Accepted” નહીં હોય, તો તેની સામે ITC મળી શકશે નહીં.
9. Audit Trail અને Data Matching
હવે દરેક ITC એન્ટ્રીને તેની ઇન્વોઇસ સાથે ટ્રેસ કરી શકાય છે.
તેના કારણે ડિપાર્ટમેન્ટ માટે ડેટા મેચિંગ વધુ સરળ બનશે.
અન્ય મોટા ફેરફારો
-
Rate Rationalisation: 5% અને 12% સ્લેબ મર્જ થશે.
-
Supplier Accountability: ITC ફક્ત સપ્લાયર ફાઈલિંગ પર આધારિત રહેશે.
-
Tech Scrutiny: ડેટા એનાલિટિક્સ અને AI દ્વારા સ્ક્રુટિની વધુ થશે.
બિઝનેસે શું તૈયારીઓ કરવી?
1. Accounting Software Update કરો
તમારું સોફ્ટવેર IMS સાથે જોડાય તે રીતે અપડેટ કરો.
2. Reconciliation કરો
ઓક્ટોબર પહેલાં GSTR-1, 2B અને 3B વચ્ચેના તફાવત દૂર કરો.
3. સ્ટાફને તાલીમ આપો
તમારા એકાઉન્ટ સ્ટાફને નવો IMS સિસ્ટમ અને પ્રક્રિયા સમજાવો.
4. સપ્લાયર સાથે Coordination રાખો
સપ્લાયર સમયસર ઇન્વોઇસ અપલોડ કરે અને જો ભૂલ હોય તો GSTR-1A માં સુધારણા કરે તેની ખાતરી કરો.
5. દસ્તાવેજી પુરાવા રાખો
બધી ઇન્વોઇસ, ક્રેડિટ નોટ્સ અને રિવર્સલ્સ યોગ્ય રીતે ફાઈલમાં રાખો જેથી ઓડિટમાં મુશ્કેલી ન પડે.
ઉદાહરણરૂપ ફેરફાર
જૂની સિસ્ટમ:
નવી સિસ્ટમ (1 ઓક્ટોબર 2025થી):
મુખ્ય તફાવતો
| મુદ્દો |
હાલની સિસ્ટમ
|
નવી સિસ્ટમ (1 ઓક્ટોબર 2025થી) |
|
ITC ક્લેમ
|
Auto-populate
|
IMS માં મેન્યુઅલ સ્વીકાર જરૂરી
|
|
Pending ઇન્વોઇસ
|
સમય મર્યાદા વગર
|
ફક્ત એક ટેક્સ પિરિયડ સુધી
|
|
ITC રિવર્સલ
|
એકઠું
|
ઇન્વોઇસ પ્રમાણે
|
|
GSTR-3B
|
Editable
|
GSTR-1 પરથી Lock
|
|
Supplier Linkage
|
પરોક્ષ
|
સ્પષ્ટ અને ફરજિયાત
|
આ લેખ D K Tax Consultants દ્વારા માહિતી માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.
આ કોઈ કાનૂની સલાહ નથી.
વધુ માહિતી માટે mail us : info@dktaxcons.com
D K Tax Consultants – Total Financial Solution
